Bảo tồn

“Tại sao trong lựa chọn giữa bảo tồn và phát triển đô thị thì phần thua thiệt thường rơi về phía bảo tồn?”, TS khảo cổ học Nguyễn Thị Hậu đặt câu hỏi trong Hội thảo quốc tế Việt Nam học ngày 15 - 16.12 tại Hà Nội.

Những giá trị di sản vật thể tạo nên hình ảnh đô thị bao gồm: Kiến trúc đô thị, kiến trúc cảnh quan và kiến trúc công trình.

Khoảng thời gian hơn 30 năm ấy là một thời kỳ đầy biến động và khó quên trong lịch sử phát triển của thành phố (TP) Hà Nội, mở đầu bằng cột mốc năm 1954, khi người Pháp rút đi, lực lượng Việt Minh tiếp quản TP và kết thúc bằng cột mốc năm 1986,

Đường lối xây dựng XHCN tiếp tục chi phối mọi hoạt động kinh tế và đời sống xã hội ở miền Bắc, trong đó có quy hoạch và kiến trúc. Trên thực tế, trong điều kiện khó khăn, thiếu thốn, nhưng nhiều thể loại công trình vẫn được xây dựng nhằm khắc phục hậu quả của chiến tranh và phục vụ công cuộc xây dựng xã hội XHCN.

Hà Nội trong thời kỳ thuộc địa Pháp là thành phố được quy hoạch và xây dựng một cách bài bản. Các công trình kiến trúc Pháp đã được xây dựng với số lượng lớn và đa dạng về phong cách, hình thành một quỹ di sản kiến trúc đồ sộ và rất có giá trị ở Hà Nội. 

Thủ đô Hà Nội đã hơn 1000 năm tuổi. 1000 năm – 10 thế kỷ là quãng thời gian dài đằng đẵng cùng bao thăng trầm của lịch sử. 

Trong thực tế, rất nhiều nhà phố Pháp có giá trị hiện hữu trong khu vực phố cũ Hà Nội đang đối diện với những biến đổi nội tại nghiêm trọng, nếu những không sớm được đánh giá đúng giá trị, để được quản lý và bảo vệ kịp thời; thì sự biến mất của loại hình di sản kiến trúc này trong khu phố cũ Hà Nội chỉ còn là vấn đề thời gian.

Trong những ngày bình yên, chân dạo bước lang thang bên Hồ, ngắm mặt nước, ngám Tháp Rùa, ngắm những cánh hoa lộc vừng bay rơi bay đỏ rực…và đôi bạn trẻ đang thả hồn theo mây trời…lòng lại tự hỏi: Hồ Gươm có tự bao giờ ?

Cân bằng giữa bảo tồn và phát triển luôn là vấn đề khó khăn trong bối cảnh đô thị hóa ở mọi quốc gia. Ở Việt Nam hiện nay, rất nhiều công trình kiến trúc có giá trị văn hóa, lịch sử đang đứng trước nguy cơ bị biến mất khi phải nhường không gian cho những dự án phát triển mới không chỉ của các chủ đầu tư tư nhân mà còn cả của nhà nước.

Không thật quá khó để tìm ra những con phố với những căn biệt thự còn giữ nguyên dáng hình của một thời phố Tây cũ Hà Nội. Không quá khó bởi chúng còn lại không nhiều. Hồn phố cũ dường như không nhuốm bụi thời gian theo những hàng cây, hè phố… v